Damar Sertleşmesi (Ateroskleroz) Nedir?
Damar sertleşmesi, arterlerin plaklar veya aterom olarak adlandırılan yağlı maddelerin damarları tıkanmasıyla nedeniyle oluşan potansiyel olarak ciddi bir durumdur. Bu plaklar, arterlerin sertleşmesine ve daralmasına, kan dolaşımını ve hayati organlara oksijen verilmesini sınırlandırmaya ve kalp ya da beyindeki kan akışını potansiyel olarak engelleyebilecek kan pıhtılaşma riskini arttırmaya neden olur. Ateroskleroz başlangıçta herhangi bir semptom göstermeye eğilimli değildir ve birçok kişi buna sahip olduklarından habersiz olabilir, ancak kötüleştiğinde kalp krizi ve inme gibi hayatı tehdit eden problemlere neden olabilir. Bununla birlikte, durum sağlıklı bir yaşam tarzıyla büyük ölçüde önlenebilir ve tedavi, ciddi sorunların ortaya çıkma riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
Damar Sertleşmesinin Belirtileri Nelerdir?
Ateroskleroz, çocukluk çağında başlayabilecek yavaş ilerleyen bir hastalıktır. Tam nedeni bilinmemekle birlikte, ateroskleroz bir arterin iç tabakasında hasar ya da yaralanma ile başlayabilir. Zarar aşağıdaki sebeplerden kaynaklanabilir:
- Yüksek tansiyon
- Yüksek kolesterol
- Yüksek trigliseritler, kanınızdaki bir yağ türü (lipid)
- Sigara ve diğer tütün kaynaklarının tüketimi
- İnsülin direnci, obezite veya diyabet
- İltihap, lupus veya enfeksiyonlar gibi hastalıklardan kaynaklanan iltihaplanma veya bilinmeyen nedenin iltihabı
Bir arterin iç duvarı zarar gördüğünde, kan hücreleri ve diğer maddeler sıklıkla hasar alanına toplanır ve arterin iç astarında birikir.
Zamanla, kolesterol ve diğer hücresel ürünlerden oluşan yağ birikintileri (plaklar) de yaralanma yerinde birikir ve arterlerinizi daraltarak sertleşir. Bloke olmuş arterlere bağlı organlar ve dokular daha sonra düzgün çalışabilmek için yeterli kanı alamazlar.
Sonunda, yağlı tortuların parçaları parçalanabilir ve kan dolaşımınıza girebilir.
Buna ek olarak, plakanın pürüzsüz astarı kan dolaşımınıza kolesterol ve diğer maddeleri dökerek patlayabilir. Bu, vücudunuzun belli bir bölümüne kan akışını engelleyebilecek bir pıhtılaşmaya neden olabilir, örneğin kalbinize bloke edilen kan akışı kalp krizine neden olduğunda ortaya çıkar. Bir kan pıhtısı vücudunuzun diğer bölümlerine de gidebilir ve başka organlara akışı engelleyebilir.
Damar Sertleşmesinin Belirtileri Nelerdir?
Bir damar sertleşmesi ortaya çıkıncaya kadar aterosklerozun belirgin bir semptomu görülmez. Sık karşılaşılan belirtiler şunlardır:
- Göğüs ağrısı veya angina
- Bacağınızdaki, kolunuzdaki ve başka yerlerde tıkanmış bir arterde ağrı
- Nefes darlığı
- Yorgunluk
- Tıkanıklık beyindeki dolaşımı etkiliyorsa ortaya çıkan karışıklık
- Dolaşım eksikliği nedeniyle bacaklarda kas güçsüzlüğü
Kalp krizi ve inme belirtilerini bilmek de önemlidir. Bu sorunların her ikisine de ateroskleroz neden olabilir ve acil tıbbi müdahale gereklidir. Kalp krizi belirtileri şunları içerir:
- Göğüs ağrısı veya rahatsızlık
- Omuz, sırt, boyun, kol ve çenede ağrı
- Karın ağrısı
- Nefes darlığı
- Terleme
- Başın çarpıklığı
- Bulantı veya kusma
- Yaklaşan bir rahatsızlık duygusu
Felç belirtileri şunları içerir:
- Yüz veya bacaklarda güçsüzlük veya uyuşma
- Konuşmada sorun
- Konuşmayı anlamakta güçlük çekmek
- Görme sorunları
- Denge kaybı
- Ani, şiddetli baş ağrısı
Damar Sertleşmesi Nasıl Tedavi Edilir?
Damar sertleşmesi gelişme riski altında olanlar, muhtemelen doktorları tarafından yaşam biçimlerini değiştirmeleri ve sağlıklı kilo vermeleri için uyarılır. Bazı durumlarda tedavide ilaç veya ameliyat olabilir.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Değişiklikler ağırlık yönetimi, fiziksel aktivite ve sağlıklı bir diyet üzerine odaklanacaktır. Doktorunuz, çözünebilir liften yüksek gıdaları yemeyi ve doymuş yağ, sodyum ve alkol tüketiminizi sınırlamayı önerebilir.
Tıbbi Tedavi Yöntemleri (İlaçlar)
Doktor, plak oluşumunu veya kan pıhtılaşmalarını önlemek için ilaçlar önerebilir. Statin gibi diğer ilaçlar kolesterolü düşürmek için, anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörleri ilaçları ise kan basıncını düşürmek için reçete edilebilir.
Cerrahi Müdahaleler
Şiddetli ateroskleroz vakaları, anjiyoplasti veya koroner arter bypass gibi cerrahi işlemlerle tedavi edilebilir.
Anjiyoplasti, arterin genişlemesini ve tıkanıklığı açmayı içerir, böylece kan düzgünce akabilir. Bypass daralmış bir koroner arteri bypass etmek için vücudun diğer bölgelerindeki arterleri kullanarak kalp kan akışını artırabilecek başka bir cerrahi şeklidir.
Damar Sertleşmesine Ne İyi Gelir? Bilimsel ve Doğal Çözümler
Sarımsak
Sarımsak damar sertleşmesi tedavisinde damarların genişlemesine neden olduğu için etkili olduğu düşünülen ortak bir bitkidir. Bunun nedeni, sarımsağın vücuda küçük miktarlarda hidrojen sülfit salınmasına yardımcı olmasıdır. Çeşitli araştırma çalışmaları, yüksek tansiyonun düşürülmesinde sarımsağın etkinliğini göstermiştir. Sarımsağı ham haliyle veya bir takviye olarak tüketebilirsiniz.
Pancar ve Pancar Suyu
Pancarların yüksek miktarda nitrat içerdiği bilinmektedir. Nitratların vazodilatör olarak çalıştığı ve nitrik oksit saldığı da bilinmektedir. Damar sertleşmesinden muzdarip olanların kan basıncı seviyesinde bir azalma, arterler üzerinde daha az stres ile sonuçlandığı için yardımcı olur. Pancar suyunun kan basıncı seviyelerine etkisi, suyu tükettikten üç saat sonra gözlenmektedir.
Omega-3 İçeren Balıklar
Balıklar vücuda yüksek miktarda protein ve demir, çinko ve B vitaminleri gibi hayati besin maddeleri sağlar. Balıkların az miktarda doymuş yağ ve kolesterole sahip oldukları da bilinmektedir, bu nedenle damar sertleşmesinden muzdarip olanlar için arterdeki tıkanmaları önleyip azaltmak için faydalıdırlar. Yüksek oranda omega-3 yağ asitleri içeren balıklar, somon, halibut, uskumru, pisi balığı, ringa balığı, ton balığı ve alabalıktır.
Limon Kabuğu
Bu yöntem yıllar boyunca bu hastalığa yakalanma konusunda iyi engelleyici olarak bilinmektedir ve vücudun arteriyel sistemine güç kattığı için damar sertleşmesinin tedavisinde gereklidir. Limonun kabuğunu alabilir ve çorbaya eklenebilir veya salatalara rendeleyebilirsiniz.
Maydanoz Suyu
Bu bitki kesinlikle diyet planınıza dâhil edilmelidir. Kan damarlarını sağlıklı akışını sürdürebilmesi ve arteriyel sistemi sağlıklı tutmasıyla iyi bilinmektedir. Su ile de alınabilir. Bu, sonuçların ne kadar hızlı görülmesini istediğinize bağlı olarak günde birkaç kez alınabilir.
Limon-Bal Karışımı
Limon ve bal sadece bir detoks içeceği için iki muhteşem malzeme değildir aynı zamanda koroner arterlerin sağlığı için de faydalıdırlar. Damar sertleşmesi için limonun suyunu eşit miktarda balla karıştırın ve her gün, tercihen yatmadan önce alın. C vitamini açısından zengin limon suyu koroner arterlerin güçlenmesine yardımcı olur ve antioksidan aktivitesi arteryel duvar üzerindeki plak oluşumunu engeller. Bal, kolesterolle mücadelede yardımcı besinler açısından zengindir ve arterlerin sertleşmesini yavaşlatır.
Zencefil & Zerdeçal
Damar sertleşmesinden koroner arterlerinizi tedavi etmek için, bir çay kaşığı taze rendelenmiş zencefil ile eşit miktarda zerdeçalı birleştirin ve günlük olarak bu karışımı tüketin. Zencefil ve zerdeçal, antiinflamatuar bileşikler için harika kaynaklardır. İnflamatuar sitokinler, enflamatuvar kimyasalların aktivitelerini bastırarak damar sertleşmesine karıştıkça, zencefil ve zerdeçal karışım, damar sertleşmesinden muzdarip insanlara fayda sağlar.
Ananas ve Bromelain
Bir bitki kökünden türetilen bir fotolitik enzim trombosit yapışkanlığını azaltır ve pıhtıları kolayca oluşturur. Bu, arteryel duvarların iltihap tepkisini azaltmaya yardımcı olur. Damar sertliği sorunu yaşamayı önlemek istiyorsanız ananas tüketimini artırmalısınız.
Acı Biber (Kapsaisin)
Acı biber, kan akışını uyarır, kolesterol seviyesini düşürür, kan pıhtılaşma riskini azaltır ve ısı seviyesini arttırır. Hayati fonksiyonu, kılcal direnci arttırmak ve ekstremitelerdeki kan damarlarını güçlendirmektir.
Ginkgo Biloba
Bitkisel ekstraktın düzenli bir şekilde alınması mikrosirkülasyonu vücudun tüm bölümlerine önemli ölçüde arttırır. Kalp, uzuvlar ve beyin için özellikle etkilidir. Antioksidan özelliği arterlerin güçlendirilmesi ve tonlanmasına yardımcı olur ve elastikiyetini geliştirir.
Üzüm Çekirdeği Ekstraktı
Üzüm çekirdeği özütü, vitamin E’den 20 kat daha güçlü ve C vitaminden 50 kat daha güçlü antioksidan özelliğine sahiptir. Tipik olarak ateroskleroz ve kalp ile ilgili konularda son derece etkilidir. Ana fonksiyonu, kolesterol seviyesini düşürmek ve arterlerdeki mevcut yatakları küçültmektir.
SSS – Damar Sertleşmesi Hakkında Sık Sorulan Sorular
1) Damar sertleşmesine hangi besinler iyi gelir?
Sarımsak, pancar suyu, omega-3 içeren balıklar (somon, uskumru, ton balığı), zencefil, zerdeçal, üzüm çekirdeği ekstresi, limon-bak karışımı ve maydanoz damar sağlığını destekleyen en etkili doğal besinler arasındadır.
2) Damar sertleşmesi tamamen geçer mi?
İleri plaklar tamamen kaybolmasa da yaşam tarzı değişiklikleri, düzenli egzersiz, ilaç tedavisi ve sağlıklı beslenme ile süreç yavaşlatılabilir ve riskler azaltılabilir.
3) Damar sertleşmesi hangi yaşlarda başlar?
Süreç çocukluk çağında başlayabilir ancak genellikle 40 yaşından sonra belirginleşir. Sigara, obezite, diyabet ve yüksek tansiyon gibi risk faktörleri erken yaşlarda başlamasına neden olabilir.
4) Damar sertleşmesinin erken belirtileri nelerdir?
Erken evrede çoğunlukla belirti görülmez. İlerlediğinde nefes darlığı, göğüs ağrısı, çabuk yorulma, kol veya bacaklarda ağrı, güçsüzlük ve beyin dolaşımında sorunlar ortaya çıkabilir.
5) Damar tıkanıklığını önlemek için neler yapılmalı?
Düzenli egzersiz, sigarayı bırakmak, sağlıklı beslenmek, ideal kiloyu korumak, kolesterol ve tansiyonu kontrol altında tutmak damar tıkanıklığını büyük ölçüde önler.
Not: Bu bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tıbbi şikayetleriniz varsa mutlaka bir doktora başvurun.
